Aslında Nereli Olduğunuzu Öğrenmek İçin Amerika’daki Genetik Testler

Bugünkü konumuz atalarınızın izini sürmek için uygulayabileceğiniz genetik testler.

Bahsedeceğim genetik testler tükürük örneğinizi analiz edip DNA diziliminizi çözen, sonuçta da size atalarınızın hangi bölgelerden göç ettiğini veya sizin bazı hastalıklara olan yatkınlığınızı söyleyen testler. Bu testler tabii ki genetik biliminde ve pazarlamada bir marka olan Amerika Birleşik Devletleri çıkışlı ürünler.

Hazır Amerika’ya gitmişken “bu testleri de deneyelim” deyip yaptırdık, çok ilgi çektiğini görünce de blogda paylaşmaya karar verdik. Sonuçta bilgi paylaştıkça çoğalır.

Öncelikle araştırma yaparken incelediğim kaynakların başında aşağıdaki site geliyor:
https://www.smarterhobby.com/genealogy/best-dna-test/ Ayrıntılı bilgi isterseniz siz de bu İngilizce siteyi inceleyebilirsiniz.

Küçük bir biyoloji dersi ile başlayalım, umarım sıkılmazsınız. “Biyoloji benim neyime” diyenler direkt bizim test sonuçlarımızı anlattığım bölüme atlayabilir.

DNA NEDİR?

DNA (Deoksiribo Nükleik Asit) her canlı hücrede bulunan, uzun kimyasal bir zincirdir ve hücrelerimize nasıl büyüyeceğini ve davranacağını söyler.

PİYASA MARKA MARKA HANGİ TESTLER VAR?

Çok genel anlamda hepsini kısaca tanıtmak gerekirse:

Ancestry DNA test kiti

BİZ HANGİSİNİ SEÇTİK?

Bizim tercihimiz Ancestry DNA oldu. Sebeplerimiz:

1 – Biz o sırada Amerika’da olduğumuz için siparişi Amazon üzerinden verdik ve Amazon’da Ancestry DNA’in yorumları ve puanı Family Tree DNA’den daha iyiydi
2 – Ancestry DNA’in veritabanı Familty Tree’den daha geniş ve DNA eşleşmeleriyle (uzak kuzenlerle) iletişime geçmek için anonim mailleşme ve mesaj panoları mevcut.
3 – Ancestry DNA’den çekilmiş ham veriyi Family Tree’ye bedava yükleme ihtimalimiz vardı, ama tersi mümkün değildi

Ancestry’den elde ettiğiniz ham dataları başka sistemlere de yükleyebiliyorsunuz. Bu esneklikten ötürü tercih ettik de diyebiliriz.

Biz şöyle bir yol izledik:

• Ancestry DNA testi yaptık (Yaklaşık 80 Dolar ama Noel, Paskalya, Black Friday gibi zamanlarda indirimler oluyor)
• Sonuçlar gelince ham data’yı (raw data) GEDMatch ve FamilyTree DNA‘e upload ettik (bunlar bedava, ancak FamilyTree’nin tüm özelliklerini açmak isterseniz 19 Dolar’a alabiliyorsunuz, bazen indirimler oluyor, 10 Dolar’a kadar inebiliyor. Ama GEDMatch her zaman bedava)
• Daha sonra ham data’yı Promethease sitesine 10 Dolar karşılığı (test başına) yükledik ve sağlıkla ilgili tahminleri aldık.

BİZİM TEST SONUÇLARIMIZ

Etnik Kökenimiz:

Şimdi gelelim işin eğlenceli kısmına. Biz neymişiz, kimin nesiymişiz…

Aslında nereli olduğumu önemsemiyorum, bu yüzden sonucunu paylaşmaktan da çekinmiyorum. Bu testin neye benzer sonuç çıkardığını görmeniz için paylaşıyorum. İşte benim etnik kökenim:

Benim etnik kökenimi gösteren tablo

Görüldüğü gibi %37 Güney Avrupa, %37 Kafkasyalı, %12 oranda da Orta Asyalı genlere sahipmişim. Bunlar haricinde azınlıkta kalan genetik bölgeler de var.

Güney Avrupa ırkı İtalya ve Yunanistan bölgesinde en çok görülüyor

Ben kendimden %37 oranında Güney Avrupalılık beklemiyordum. Çünkü bildiğimiz kadarıyla ailemizde göçmenlik yok. Sanırım sistem siyasi sınırlara göre işlemiyor; İtalya, Yunanistan ve Ege bölgesini aynı ırk grubunda inceliyor. Zaten Kuşadası’nda yaşayan birinin Samos’takilerden ne farkı olabilir bilemiyorum. Biz de Sökeli olduğumuz için Avrupalı sayıldık bence.

Anadolu’daki baskın ırk: Kafkasyalılık

“Caucasus” yani Kafkasyalılık ise Anadolu’da doğup büyüyen birçok kişide ağırlıklı olmasını beklediğimiz ırk. Ben de %37 oranında Kafkasyalıymışım, buna pek şaşırmadım.

Orta Asyalı ırk ise Türki Cumhuriyetlerin olduğu bölgede ağırlıklı

“Asia Central” yani Orta Asya kökenim de %12 imiş. Bazı çocukluk anılarım yüzünden bu oranın daha yüksek olmasını bekliyordum 🙂

Hepimizin etrafında muhakkak “biz Boşnak’ız, biz Arnavut’uz, Çerkez’iz” veya “yörük derler bize” gibi mikromilliyetçi söylemlerde bulunan kişiler vardır. Hele bizim yaşadığımız Ege bölgesinde herkes bir Giritli, yok efendim Yugoslavya göçmeni filan… Ben de bunları duyup duyup anneme babama “peki biz neyiz? Yörük müyüz, nereliyiz, bi anlatın bakalım” diye hesap sorardım. Onlar da “biz bir şey değiliz, Orta Asya’dan gelmişiz” derlerdi. Ben de “Ama bütün Türkler zaten Orta Asya’dan gelmiş” diye isyan ederdim.

Hal böyle olunca bu testi yaptırırken gerçekten Orta Asyalı mıyız merak ediyordum. Ve tüm Türklerin Orta Asyalı olduğunu düşünüyordum ama hakikaten bizdeki Orta Asya oranı biraz fazlaymış. Çünkü Olgun’un sonuçlarında pek Orta Asyalılık görünmüyor:

Olgun’un etnik kökenini gösteren tablo

Görebileceğiniz gibi Olgun’un kökleri “Kafkas”(%40), “Güney Avrupa”(%34) ve “Doğu Avrupa”(%10) ağırlıklı. “Orta Asya” kökleri ise “Avrupalı Yahudi” kökleri ile eşit düzeyde 🙂

Uzak Kuzenlerimiz:

Ancestry DNA testinin etnik köken belirlemekten başka amacı ise dünyada bu testi yaptırmış kişilerle olan DNA benzerliğinizi ortaya koymak ve size uzak kuzenlerinizin bir listesini sağlamak.

Şimdi ben kendimi Orta Asyalı olarak biliyorum ya, açıkçası uzak kuzenlerimden birinin Kazakistan’dan filan olmasını dilemiştim. Çünkü kendisine mesaj atıp kıl çadırına misafirliğe gitme gibi uçuk hayaller kuruyordum 🙂 (Bu testi yaptıran birinin kıl çadırda yaşıyor olma ihtimali olmadığını biliyorum; ama belki yazlığı vardır, veya bir komşusunun çadırı vardır filan 😛 )

Peki bu testi yaptıranlar arasından benim en yakın akrabam kim çıksa beğenirsiniz? KOCAM. Hayaller kıl çadır, hayatlar bizim ev!

4. kuzenim Olgun, diğer uzak kuzenlerim ise başka Türkler

Ancestry Dna’ya göre Olgun ile 4. kuzenmişiz. İkimiz de Sökeliyiz, ve Olgun’un babaannesi, benim annemin babaannesinin kardeşinin üvey kızı gibi bir hikaye biliyoruz ama buna göre akraba çıkmamız zor. Yine de bilmediğimiz bir şeyler olabilir.

Benim akraba listem hayal kırıklığı olsa da Olgun’un daha fazla 4. derece kuzeni göründü sistemde. Uzak kuzenleri de Yunanlı filan. Buradan birbirini bulan akrabalar da olduğunu duyuyorum.

Sağlık verileri:

Daha önce söylediğim gibi Ancestry Dna testi size ham Dna verilerinizi başka sitelere yükleme izni veriyor. Biz de Ged Match ve Family Tree sitelerine yükleme yaptık. Sonuçlar hemen hemen aynı, Türk çıktık yani 🙂

Ama GEDMatch üzerinden göz rengi tahmini, anne-babanızın akraba olup olmadığını öğrenebilirsiniz.

Promethease programına 10 dolar karşılığında yükleme yaptırırsanız da kellik ihtimalinizi, alerji sahibi olup olmadığınızı, kahve ve alkole bağışıklığınızı, ve belki öğrenmek istemeyebileceğiniz diğer riskleri öğrenebilirsiniz.

Promethease aslında çok genel geçer sonuçlar veriyor. Mesela sonuçlara göre bende hem meme kanserine yatkın olanlarda bulunan bir gen, hem de meme kanserinden koruduğu düşünülen bir gen var. Yani bu durumda benim meme kanserine olan genetik yatkınlığım nedir tam anlayamadım.

Bunun yanında Olgun’a bariz şekilde “kel olmayacaksın” mesajı veren sistem, bana da “kellik ihtimalin var” uyarısı verdi. Biraz daha kurcalanırsa buna benzer başka kesin sonuçlar da elde edilebilir belki ama şu an benim ulaştığım sonuçlar hayatımı değiştirecek nitelikte değil.

BU TESTLERİ TÜRKİYE’DE YAPTIRABİLİYOR MUYUZ?

Benim bildiğim kadarıyla Türkiye’de FamilyTree DNA’in resmi olmayan ama profesyonele yakın bir oluşumu var. Siteleri: http://www.genomturkiye.com/ Burada nasıl test sipariş vereceğinizi, evde testi nasıl yapacağınızı, testi nasıl postalayacağınızı ve test sonuçlarınızı nasıl yorumlayacağınızı açıklayan sayfalar mevcut. Türkçe bir site, incelenebilir.

Ancestry DNA de Amazon’dan sipariş edilebilir belki ama çok emin değilim, tecrübesi olanlar yorum kısmına yazarsa çok mutlu olurum.

Yaptırmaya değer mi?